MỐI NGUY Ô NHIỄM TỪ CÁC BẾP ĂN TẬP THỂ TỰ PHÁT

Bếp ăn tập thể tự phát là các cơ sở chế biến và cung cấp suất ăn hàng ngày nhưng không được cấp phép hoạt động hợp pháp, không chịu sự quản lý hoặc thẩm định của cơ quan chức năng. Chúng thường được thành lập một cách tạm thời, thiếu cơ sở hạ tầng đảm bảo vệ sinh và hoạt động chủ yếu vì lợi nhuận mà không chú trọng đến chất lượng, nguồn gốc nguyên liệu hay quy trình chế biến an toàn.

          Thời gian qua vẫn xảy ra một số vụ ngộ độc thực phẩm tại các bếp ăn tập thể tự phát mà nguyên nhân chủ yếu do các bệnh truyền qua thực phẩm tại các bếp ăn tập thể do chưa thực hiện các quy định điều kiện bảo đảm về an toàn thực phẩm, đặc biệt nguồn gốc nguyên liệu chưa được kiểm soát một cách chặt chẽ, nhận thức của người chế biến còn hạn chế.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến ngộ độc thực phẩm tại các bếp ăn tập thể:

 Thứ nhất, nguyên liệu dùng để chế biến không đảm bảo: có thể tác động bởi các tác nhân sinh học (ký sinh trùng, vi sinh vật trên các nguyên liệu tươi sống…); tác nhân hóa học (tồn dư thuốc bảo vệ thực vật, phân bón hóa học, tồn dư kháng sinh, tồn dư kích thích tăng trọng, ô nhiễm bởi kim loại nặng)… Ngoài ra, chất lượng nguyên liệu nói chung và chất lượng ATVSTP nói riêng khi nhập về cũng có thể chịu ảnh hưởng của phương pháp bảo quản (nhiệt độ, cách thức bao gói…).

Thứ hai từ nguồn thực hành vệ sinh cá nhân của người chế biến trực tiếp không đảm bảo như bảo hộ trong chế biến thực phẩm không đảm bảo, các phương thức thực hành trong sơ chế và chế biến không đúng quy cách… gây lây nhiễm chéo hoặc không loại bỏ được các tác nhân sinh học, hóa học và vật lý có thể ảnh hưởng đến chất lượng ATVSTP.

          Thứ 3, từ việc không đảm bảo vệ sinh định kỳ các khu vực bếp nấu, khu vực chia thức ăn, khu vực ngồi ăn. Trong quá trình chế biến, thực phẩm thường xuyên tiếp xúc với các dụng cụ, các bề mặt như thớt, bàn chế biến… gây ra tình trạng lây nhiễm chéo, nhiễm các vi khuẩn gây ngộ độc thực phẩm như Salmonella, E.coli, Shigella…

 Từ việc cách ly nguồn chất thải, hạn chế sự phát triển của các đối tượng dịch hại như ruồi, muỗi, gián, chuột… Việc không trang bị đủ bồn rửa tay, hoặc có nhưng không đảm bảo quy cách để người sử dụng dịch vụ ăn uống rửa tay trước khi ăn.

          Một trong những nguy cơ gây ngộ độc thực phẩm là do sử dụng các nguyên liệu, thực phẩm “trôi nổi”, không rõ nguồn gốc, sử dụng thực phẩm chế biến sẵn, đơn giản hóa khâu vận chuyển, bảo quản thực phẩm…

Trên thực tế để đa dạng bữa ăn và với cách làm truyền thống là thiếu gì ra chợ, từ bó rau, thịt cá sẽ mua của nhiều tiểu thương dẫn đến không kiểm soát được chất lượng, nguồn gốc sản phẩm.

Hiện nay, thời tiết đang trong giai đoạn nắng nóng, với nền nhiệt độ cao, dễ khiến thức ăn bị ôi thiu, nhiễm vi khuẩn, nguy cơ nhiễm trùng đường tiêu hoá do ngộ độc thực phẩm tăng cao, nhất là từ các bữa ăn tập thể. Bên cạnh đó, một số vụ ngộ độc còn tìm được nguyên nhân do vi khuẩn tụ cầu nhiễm trong thức ăn.

Những thực phẩm dễ bị nhiễm tụ cầu vàng nhất là: Sữa, thịt băm, thịt gia súc, gia cầm… Những thực phẩm này nếu không được bảo quản hoặc bảo quản không đúng cách, để bị ôi thiu, dễ nhiễm vi khuẩn tụ cầu vàng. Đặc biệt, tụ cầu vàng còn tồn tại nhiều trong cơ thể con người. Loại vi khuẩn này thường ẩn nấp trong mũi, miệng, mắt, tay, nách… Do đó, nguy cơ dễ nhiễm vào trong các loại thực phẩm.

An toàn thực phẩm không chỉ là câu chuyện của ngành y tế, mà là vấn đề của toàn xã hội. Các bếp ăn tập thể tự phát tuy có thể mang lại sự tiện lợi và tiết kiệm chi phí trước mắt, nhưng lại là mối nguy tiềm tàng gây ảnh hưởng nặng nề đến sức khỏe cộng đồng. Một xã hội văn minh, hiện đại cần phải bắt đầu từ những bữa ăn sạch, an toàn và được quản lý nghiêm túc. Chỉ khi đó, sức khỏe và chất lượng cuộc sống của người dân mới thực sự được đảm bảo.

          Các địa phương phải kiên quyết không để các cơ sở chế biến thực phẩm, cung cấp suất ăn không có giấy đăng ký, bảo đảm an toàn thực phẩm hoặc không đủ điều kiện mà vẫn hoạt động… Các đơn vị kiểm soát chặt chẽ theo từng chức năng, nhiệm vụ của các bộ, ngành có liên quan kiên quyết không để việc thu gom nguyên liệu trôi nổi ngoài thị trường không rõ nguồn gốc, xuất xứ cung cấp cho các bếp ăn tập thể.